บทความโดย ฟองเวลา
ไอ้สองสามตัวที่มันชอบทำตัวเป็น’ขาใหญ่’ จะรีบลุกจากที่นอนซึ่งเป็นเพียงลานหินคลุก ที่พวกมันใช้ขาหน้าเขี่ยตะกุยพอให้เป็นแอ่งใช้ขดตัว มันจะเดินส่ายหน้า ทำตาละห้อย บังคับกล้ามเนื้อใบหูให้ลู่ไปด้านหลัง ลำตัว ก้น และหางก็ส่ายอาดๆ เดินเข้ามาหาเมื่อเห็นว่าประตูเหล็กดัดหน้ากุฏิถูกเปิดออก มันหยุดอยู่แค่ขอบพื้นกระเบื้อง รอประเมินท่าทีผู้เปิดประตูเสียก่อน และเมื่อมีเสียงดัง”ไช๊!!!” มันก็หันหัวกลับ เดินเร็วๆกลับไปหาที่ซุกนอนตามเดิม ทุกเช้ามืดจะเป็นเช่นนี้ เมื่อถึงเวลากวาดเศษใบไม้แห้ง พวกมันก็ยังตามมานอนอยู่ในรัสมีใกล้ๆ มีแต่’ไอ้สิงห์’ ซึ่งมีเขตที่อยู่เฉพาะ คือหน้ากุฏิ’พระเจ้าไข่’ มันจะไม่ออกมาสุงสิงด้วย ‘ไอ้ทุเรียน’หมาขนฟูสีน้ำตาล ก็อยู่ประจำหน้ากุฏิ’พระเจ้าเอ๋’ ไอ้ทุเรียนมันเป็นหมาใฝ่สูง อย่างน้อยนิสัยใฝ่สูงก็แสดงผ่านพฤติกรรมการนอน มันชอบกระโดดขึ้นไปนอนบนม้าหิน จริงมีหมาใฝ่สูงอีกสามตัว ‘ไอ้มุ่น’ แม่หมาวัยชราตาฟ้าฟาง ‘ไอ้ม้วน’ ลูกของมัน ซึ่งก็ไม่รู้ว่าเกิดครอกไหน กับ’ไอ้เตี้ยเอวกิ่ว’ คงเป็นลูกครอกสุดท้ายของไอ้แม่หมาตัวนี้ มันทั้งครอบครัวเคยอยู่หน้ากุฏิพ่อหลวงหยีตมาก่อน เขตนี้ห้ามตัวอื่นเข้ามา แต่พอ’ไอ้แดง’ หมาจรตัวใหญ่เข้ามา ดุลอำนาจในสังคมหมาวัดก็เปลี่ยนไป ครอบครัวไอ้มุ่นถูกขับ อับเปหิออกไป มันไปยึดเอาฐานแท่นพระภูมิ ฐานพระพรหม เป็นที่อยู่สุดท้าย พ้นศาลพระภูมิออกไปก็เป็นแนวรั้วป่ายางของชาวบ้าน ‘ไอ้มุ่น’ คงรู้ว่าวัยชราของมันคงไม่เหมาะที่จะออกไปใช้ขีวิตเรร่อน มันจึงตั้งหลักอยู่ขอบนอกสุดของเขตวัด ยอมถูกรังแก ข่มขู่คุกคามจากหมาวัยหนุ่มสาวกว่า ..
ในบางครั้ง อย่างไรก็ตาม’สังกะหรีวัด’ ผู้ทำหน้าที่จัดหาอาหารให้พวกมันวันละมื้อ ก็พยามออกแบบจุดให้อาหารกระจายไปอย่างถ้วนทั่ว เรียกได้ว่าเสิร์ฟถึงที่ มีบางครั้งที่ลงทุนยืนเฝ้า กันไม่ให้หมาตัวใหญ่เข้ามาแย่ง ขณะไอ้ตัวเล็กกว่ากำลังกิน ทั้งหมดเพื่อเป็นหลักประกันว่า ทุกขีวิตมีอัตราอาหารเป็นของตนเอง อีกทั้งไม่เปิดโอกาสให้หมาช่างอ้อนบางตัวเข้ามาตีสนิทเพื่อการพึ่งพิงบารมีไปใช้กดข่มเอาเปรียบตัวอื่น …คนให้ข้าวหมาวัดก็ยังต้องวางตนอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม เพื่อรักษาดุลยภาพในสังคมหมาวัด เมื่อวานมีศพเข้ามาตั้งพิธีสวดฯ ที่ศาลาสวดศพ เป็นอันว่าอัตราอาหารประจำวันจะถูกลดลง หรือตัดออกไปเลย ทั้งนี้ให้บรรดาหมา 14 ตัว หมุนเวียนไปหากินเศษอาหารที่เหลือจากงานศพ หากินแบบบุปเฟ่ หากินเอาเอง ตั้งศพ 7 วัน คงช่วยประหยัดค่าข้าวสารสุนัขไปได้โขนะ.
