หลายคนเคยไปเที่ยวเกาะลันตา จ.กระบี่ แต่น้อยคนอาจยังไม่ทราบว่า ที่แห่งนี้ในเชิงประวัติศาตร์ของกลุ่มคนที่อยู่รุ่นแรก ๆ หรือกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลอูรักลาโว้ย แล้วนั้น พวกเขาต่างเรียกเกาะนี้ว่า “ซาตัก” หรือ ปูเลา ซาตัก และขนานนามว่าเป็นเมืองหลวงชาวเล เหตุเพราะว่าบรรพบุรุษชาวเลหลายชุมชนทางทะเลอันดามัน ต่างล่องเรือมาจากที่แห่งนี้
พิธีกรรมที่เราเห็นได้ชัดเกี่ยวกับตัวตนของชาวอูรักลาโว้ย ที่เรายังเห็นได้ คือ พิธีลอยเรือที่จัดขึ้นปีละ 2 ครั้ง และที่ชุมชนโต๊ะบาหลิว ก็เป็นหนึ่งชุมชนที่ยังคงอนุรักษ์สืบทอดพิธีกรรมนี้ไว้ ถึงแม้ชาวอูรักลาโว้ยชุมชนโต๊ะบาหลิวจะอยู่อาศัยมานาน แต่ปัจจุบันกลับพบว่า ระบบสาธารณูปโภค ไฟฟ้า น้ำประปา ไม่สามารถเข้าถึงได้ เพราะพื้นที่อยู่ในเขตป่าชายเลน แต่ก็ใช่ว่าชาวเลละเลยกับปัญหาที่เกิดขึ้นไม่ หากแต่ที่ผ่านมาพวกเขาเคยนำเสนอการแก้ปัญหาด้านที่ดินต่อรัฐบาลเพื่อนำไปสู่การออกเป็นโฉนดชุมชน
ท่ามกลางการรอการแก้ปัญหาด้านที่ดิน ปัญหาที่อยู่อาศัยก็เริ่มพุพังและก่อเป็นปัญหาใหม่ให้ชุมชน อีกครั้ง
